Verschoor is als verantwoordelijk manager van NN Advocaten, het in-house advocatenkantoor van Nationale-Nederlanden – en inmiddels als ervaringsdeskundige – erg enthousiast over de inzet van visuele middelen in een juridisch pleidooi: “Als advocaat ben je tijdens een pleidooi vooral geneigd om de belangrijkste argumenten te herhalen en zoveel mogelijk te weerspreken van wat de tegenpartij heeft gezegd. Dan wordt het al snel een juridisch-technische aangelegenheid. Terwijl overtuigen een vak apart is. Legal Design helpt daarbij: dan hoef je het niet allemaal zelf te zeggen – je kunt de beelden laten spreken.”
Nationale-Nederlanden en Houthoff Buruma pasten Legal Design toe in een beroepszaak bij het KIFID, het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening. In een zaak over een beleggingsverzekering werd de mogelijkheid geboden een uur te pleiten. Die tijd werd benut door een gezamenlijk pleidooi van Van Wijk, haar Houthoff Buruma-collega Laura Parret en Wouter Kalkman van Nationale-Nederlanden. Zij werden daarbij ondersteund door diverse visuals van Legal Design-adviseur Sarah van Hecke. Tijdens het pleidooi werd bijvoorbeeld visueel ingezoomd op citaten uit de wet, waarna in het citaat iets werd uitgelicht. Accenten werden gelegd met cirkels en pijlen. Daarnaast verschenen in illustraties figuurtjes met tekstballonnen om de context te schetsen, zijn er illustraties gemaakt om complexe economische principes en product technische-aspecten duidelijk te maken, en kwamen aandelenkoersen grafisch in beeld.
Meer gevoel
“Als je iets ziet oplichten uit een bron-document, zoals de Staatscourant, dan heb je er meer gevoel bij dan wanneer je een citaat hoort voorlezen”, zegt Verschoor. “Voor mij was het inzetten van Legal Design dan ook een eyeopener. Ik dacht bij het uittesten van het pleidooi al: dit kan ons helpen. Zo’n zitting is altijd een langdurige aangelegenheid en hiermee kun je de aandacht er beter bij houden. Zelfs kantoorgenoten die de materie niet kenden, reageerden enthousiast. Als je iets ziet gebeuren, let je beter op.” “Je filtert met visuele middelen bovendien de emotie uit het verhaal”, vult Van Wijk aan. “In het geval van deze zaak bijvoorbeeld de teleurstelling als gevolg van een tegenvallende beurs. En je zet er als het ware rationele informatie voor terug. Tegelijk kun je overzichtelijk duidelijk maken waar je zit in het betoog. Je laat de context zien. Overigens viel het ons op dat vooral jongere mensen baat lijken te hebben bij een visuele presentatie; oudere rechters lezen eerder mee met het pleidooi.”
Tóch weer overtuigen
Aan de stukken en pleitnotities is voorafgaand aan de zitting intensief en uitvoerig gewerkt, vertelt Verschoor. “Met het uiteindelijke pleidooi wil je bereiken dat ze al die stukken gaan lezen op de manier die jij voor ogen hebt. Visuele ondersteuning gebruik je daarbij om de kernpunten weer te geven. Je wilt de rechter vertellen: wat moet u echt weten van deze zaak? Ook in deze zaak hadden we het verhaal al vaak verteld, meestal op schrift – iedereen kende het al, ook onze standpunten. Hoe overtuig je ze dan op een manier die nog niet op papier staat?”
Van Wijk: “Het is bekend dat de hersens door beelden eerder nieuwe verbanden gaan leggen, dat mensen minder in hun eigen verhaal blijven zitten. Zoals ook kunst iets met het brein kan doen. En je wilt soms dat mensen van spoor wisselen.” Verschoor haakt aan: “In een eerdere fase in deze zaak bleek dat het KIFID op zo’n ander spoor zat dan wij, dat het de moeite waard was iets anders te proberen. Om die wissel omgezet te krijgen.” Aanvankelijk leidde het idee om Legal Design in te zetten tot de nodige discussie. “Niet onbegrijpelijk, want het voorstel voor visuele ondersteuning kwam in dit geval pas toen er al twee maanden aan het pleidooi was gewerkt”, vertelt Van Wijk. “Het was al bijna helemaal af, er hadden al heel veel mensen meegekeken – en dan moest er aan het eind ook nog een nieuw soort presentatie bij? Dan hoor je mensen bijna denken: moeten we nu echt gaan experimenteren? Maar al snel was iedereen overtuigd.”
Eerste winst binnen
Of Nationale-Nederlanden de zaak zal winnen, was bij het sluiten van dit magazine nog niet duidelijk. Maar de eerste winst is sowieso binnen. Verschoor: “Iedereen zegt nu al: beter hadden we het niet kunnen doen. Op alle mogelijke manieren hebben we geprobeerd het kwartje te laten vallen, als we verliezen heeft het niet gelegen aan de manier waarop we de zaak hebben aangepakt.” Verschoor sluit niet uit dat NN in de toekomst vaker gebruik zal maken van Legal Design: “Je moet het bij elke zaak opnieuw beoordelen, maar ik zal het zeker overwegen. Je moet mensen ook niet overdonderen, dat ze denken: poeh poeh, wat trekken die allemaal uit de kast? Hebben ze dat allemaal nodig? Je moet voorzichtig zijn, zeker als de wederpartij een consument is die niet door een advocaat wordt bijgestaan. Maar in grote schadezaken zou je bijvoorbeeld voorvallen goed visueel kunnen maken. Daar komen vaak deskundigen bij die technische dingen uit moeten leggen, dan kan het nuttig zijn om hiermee de toehoorders even aan de hand mee te nemen.”
“Het inzetten van Legal Design was een eyeopener”
Berry van Wijk (46) is advocaat- partner bij Houthoff Buruma, gespecialiseerd in het verzekerings- recht en het financiële toezichtsrecht. Zij ondersteunt haar cliënten onder meer bij de ontwikkeling en distributie van producten alsmede bij eventuele discussies daarover met afnemers en de toezichthouders DNB en AFM.
Kristel Verschoor (38) is managing advocaat bij NN-Advocaten, het in-house advocatenkantoor van Nationale-Nederlanden, en gespecialiseerd in de juridische problematiek van beleggingsverzekeringen. Tussen 2004 en 2011 was zij advocaat bij Houthoff Buruma.
Google+
